Ο Πλάτων, στην Πολιτεία, ασκεί έντονη κριτική στη άμεση δημοκρατία του 5ου – 4ου αι. π.Χ. Ποια είναι η πολιτειακή δομή της ιδανικής πολιτείας για τον Πλάτωνα;

2017-12-10 19:24

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝA

Εισαγωγή.                                                                                                                     3

 

1.     Η δομή της ιδεατής Πλατωνικής πολιτείας.                                                           3

 

2.     Η τριμερής διάκριση της ψυχής.                                                                              4

 

3.     Ψυχολογική συσχέτιση πολίτη – κράτους.                                                            6

 

4.     Τα πολιτεύματα της Πολιτείας. Η “ελαττωματική” Δημοκρατία.                      7

 

Επίλογος.                                                                                                                      9

 

            Βιβλιογραφία                                                                                                              10

Εισαγωγή

      Η Πολιτεία του Πλάτωνα είναι μία σκιαγράφηση της ανθρώπινης ψυχής και θεωρείται ένα από τα περιεκτικότερα έργα του αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου. Πρόκειται για το διάλογο του Σωκράτη με άλλους ακροατές-φιλοσόφους, μεταξύ των οποίων είναι ο Γλαύκων και ο Αδείμαντος, αδελφοί του Πλάτωνα. Ο Πλάτωνας δια λόγου Σωκράτη θίγει το θέμα της διαδρομής προς την ενάρετη πολιτεία στην οποία θα κυριαρχεί η απόλυτη δικαιοσύνη, εάν θα μπορούσε να υπάρξει μία πολιτιστική δομή η οποία να ήταν δίκαιη. Θα προσεγγίσουμε τον πλατωνικό στοχασμό όσον αφορά την πολιτειακή δομή του ιδανικού κράτους καθώς επίσης και τη μεταφυσική ψυχολογική προσέγγιση της εμφύσησης της ψυχής στην ιδανική πολιτεία αλλά και της αρετής στον πολίτη. Τέλος θα γίνει μια αναφορά στα πολιτεύματα του 5^ου-4^ου αιώνα π.Χ. και στην κριτική που ασκείται από τον Πλάτωνα στο πολίτευμα της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, λαμβάνοντας υπόψη την αριστοκρατική καταγωγή του Πλάτωνα, τον θαυμασμό του για το πολίτευμα της Σπάρτης και τα ερωτηματικά του για την Αθηναϊκή Δημοκρατία.

 

1.    Η δομή της ιδεατής Πλατωνικής πολιτείας.

      Στην Πολιτεία ο Πλάτωνας θέτει το ερώτημα “τι είναι Δικαιοσύνη”, προσπαθώντας να δώσει τη δική του τοποθέτηση, όχι όμως ως μια πραγματική και τυπικά θεσμοθετημένη κρατική λειτουργία αλλά ως μια ιδεατή μορφή υπέρτατου δικαίου ανεξάρτητο από κρατικούς μηχανισμούς, στα πλαίσια ενός ιδανικού κράτους.[1] Η δομή της ιδεατής πολιτείας κατά τον Πλάτωνα αποτελείται από τρία κύρια σημεία. Ένα ιδεώδες κράτος θα πρέπει να δίνει έμφαση στην παιδεία-εκπαίδευση, στην ενότητα της πόλης και στο ήθος των κυβερνώντων. Μέσα από ένα καθορισμένο τρόπο οργάνωσης των πολιτών του και με ευδιάκριτο το γεγονός του περιορισμού των προσωπικών ελευθεριών υπέρ του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου και υπέρ της ευδαιμονίας της πολιτείας και του πολίτη, ο Πλάτωνας δομεί το ιδανικό κράτος το οποίο απαρτίζεται από τρία κοινωνικά στρώματα.[2] Οι πολίτες οι οποίοι απαρτίζουν αυτές τις κοινωνικές τάξεις τοποθετούνται με μοναδικό κριτήριο ταξινόμησης την παιδεία τους, η οποία είναι ευθύνη του κράτους, δίχως να είναι οι ίδιοι σε θέση να επιλέξουν την κατεύθυνση κατάταξής τους.[3] Σε μία τέτοιου είδους θεωρητική διαμόρφωση του ιδανικού πολιτεύματος ο Πλάτωνας εστίαζε στην κατάργηση της ιδιοκτησίας και της οικογένειας, με στόχο την κοινοκτημοσύνη των παιδιών και τον καθορισμό τους ως πολίτες διαχειρίσιμοι κατά το δοκούν από το κράτος.[4] Η αδιαχώριστη έως τότε πυρηνική οικογένεια και η σχέση γονέα-παιδιού θα διαρρηγνύονταν υπέρ της απόλυτης ενότητας της πόλης και οι ρόλοι θα αντικαθίσταντο. Η πολιτεία θα αναλάμβανε την ανατροφή των παιδιών, ως ένα σύνολο ομοίων δίχως δικαίωμα στη διαφορετικότητα.

      Για την καλλιέργεια αυτής της ιδέας από τις μάζες, ο Πλάτων εισήγαγε στην επιχειρηματολογία του το “ευγενές ψέμα” ή το “μύθο των μετάλλων”, σύμφωνα με τον οποίο όλοι οι άνθρωποι είναι αδέλφια μεταξύ τους γεννημένοι από την ίδια μάνα γη.[5] Σύμφωνα με τον μύθο σε κάθε άνθρωπο επικρατεί στο βάθος της ψυχής του ένα από τα τρία μέταλλα, ο χρυσός, ο άργυρος ή ο χαλκός-σίδηρος. Ο μύθος των μετάλλων για την κοινωνία της ιδανικής πολιτείας θεσμοθετεί τις τρεις κοινωνικές τάξεις της πόλης. Αρχικά λοιπόν τα παιδιά από την ηλικία των δέκα ετών, σε ένα καθεστώς κοινοκτημοσύνης, είναι όλα ίσα μεταξύ τους ορμώμενα από κοινή αφετηρία. Στη συνέχεια ακολουθεί η σωματική τους εκγύμναση και η εκπαίδευσή τους κυρίως στα μαθηματικά.[6] Εκείνοι οι οποίοι πρώτοι θα συναντήσουν προβλήματα στην απόδοσή τους και θα διακόψουν, θα τοποθετηθούν στην τρίτη τάξη, την τάξη των παραγωγών και οι οποίοι θα φέρουν στη ψυχή τους το μέταλλο του χαλκού.[7] Εκείνοι οι οποίοι από αυτούς που θα παραμείνουν και θα συνεχίσουν στην εκπαίδευση αλλά δεν θα μπορέσουν στο μέλλον να την ολοκληρώσουν, αποχωρούν και κατατάσσονται στην τάξη των επικούρων ή φυλάκων-επικούρων αναλαμβάνοντας τη φύλαξη της πόλης και φέροντες το μέταλλο του αργύρου. Τέλος, εκείνοι οι οποίοι θα συνεχίσουν στην εκπαίδευση διαπρέποντας και αποκτώντας φιλοσοφική παιδεία και συνείδηση, σωφροσύνη και ωριμότητα, με το πέρασμα των χρόνων θα αποτελέσουν την τάξη των αρχόντων κυβερνώντων ή φυλάκων–παντελών, ταυτιζόμενοι με το μέταλλο του χρυσού.[8] Αναλόγως, λοιπόν, της εκπαίδευσης και του επιπέδου της παιδείας τους οι πολίτες της πολιτείας του Πλάτωνα ταξινομούνται σε ένα εκ’ των τριών προαναφερθέντων κοινωνικών στρωμάτων έχοντας ως μοναδικό στόχο και απώτερο σκοπό τη κοινή ευδαιμονία κράτους-πολίτη για την επικράτηση της απόλυτης δικαιοσύνης.

2.    Η τριμερής διάκριση της ψυχής.

      Η ανθρώπινη ψυχή είναι μία ταυτόσημη έννοια με την Πολιτεία. Η θεσμοθέτηση των τριών τάξεων των πολιτών σε μία ιδανική πολιτεία είναι αλληλένδετη με το μεταφυσικό λόγο και την άποψη περί ψυχής στον Πλάτωνα. Η ψυχή ως το μοναδικό, ιδιαίτερο και ανώτατο χαρακτηριστικό του ανθρώπινου είδους που το διαχωρίζει από τα υπόλοιπα έμβια όντα, δεν θα μπορούσε να έχει τα ίδια χαρακτηριστικά για όλους. Ο Πλάτωνας παρατηρώντας την ανθρώπινη επιθυμία ή αποστροφή για κάτι συμπέρανε ότι η ψυχή αποτελείται από δύο τουλάχιστον μέρη∙ το ένα, εκείνο της επιθυμίας, το οποίο καλεί επιθυμητικόν και το άλλο της αποστροφής και της άρνησης το οποίο καλεί λογιστικόν.[9] Συνεχίζοντας τη σκέψη του σε αυτή την θεωρία περί ψυχής κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει και ένα τρίτο μέρος ανεξάρτητο από τα άλλα δύο, το οποίο προκαλεί στον άνθρωπο τον θυμό για τα πεπραγμένα ή μη. Αυτό το μέρος ο Πλάτωνας το ονόμασε θυμοειδές επισημαίνοντας έτσι τον τριμερή ψυχικό διαχωρισμό ορμώμενο από τρεις διαφορετικές πηγές κινήτρων.[10]

      Οι συμπεριφορές ή οι πράξεις ενός ανθρώπου δεν προέρχονται μόνο από μία πηγή κινήτρων ενώ σχετίζονται με τον τρόπο ζωής του εφόσον ο ίδιος ο άνθρωπος είναι ένα σύνθετο ον.[11] Στο 441e της Πολιτείας ο Σωκράτης απευθυνόμενος στον Γλαύκωνα λέει: «Δεν είναι λοιπόν δουλειά του λογισμού να κυβερνάει, δεδομένου ότι είναι σοφό και έχει τη φροντίδα για όλη τη ψυχή ενώ του ψυχωμένου μέρους δουλειά είναι να υποτάσσεται σ’ αυτό και να το υπερασπίζεται;»[12] Έτσι, σύμφωνα με τον Πλάτωνα, οι χαρακτηριστικές ιδιότητες της αρετής της δικαιοσύνης, της σοφίας και της καθοδήγησης σχετίζονται με το λογιστικόν μέρος της ψυχής των σοφών κυβερνητών-αρχόντων, όπου σε αυτή την τάξη είναι το κυρίαρχο. Το λογιστικόν το οποίο είναι συνυφασμένο με το κεφάλι αγαπά τη σοφία και τη μάθηση αντίθετα με το θυμοειδές που αγαπά την τιμή και τη νίκη. Αποτελεί το ανώτερο μέρος της ψυχής και συγγενεύει με τις ιδέες, δια μέσου των οποίων είναι σε θέση ο άνθρωπος να γνωρίσει το “αγαθό” και το μέρος εκείνο το οποίο τον κατευθύνει προς το γενικό καλό, ενώ τα άλλα δύο μέρη αδιαφορούν και κινούνται ανεξάρτητα σύμφωνα με τα δικά τους κίνητρα.  Το θυμοειδές, το οποίο αντιστοιχεί στους φύλακες-επίκουρους αναφέρεται ως σύμμαχος του λόγου προσομοιάζοντας το λογιστικόν. «Και έναν άνθρωπο, φαντάζομαι, τον χαρακτηρίζουμε ανδρείο με βάση αυτό το κομμάτι της ψυχής, όταν δηλαδή το θυμοειδές  διασώζει αλώβητο μέσα από τις λύπες και από τις χαρές ό, τι του διαμήνυσε ο λογισμός σχετικά με το τι πρέπει να φοβάται κανείς και τι να μην φοβάται».[13] Επιτελεί δε το ίδιο έργο αρκεί να μην έχει διαφθαρεί από κακές αγωγές:[14] «… έτσι και στην ψυχή υπάρχει, ως ένα τρίτο μέρος της, τούτο το θυμοειδές, που από τη φύση του είναι φτιαγμένο να βοηθά το λόγο, εάν δεν το έχει διαφθείρει μια κακή αγωγή».[15] Ο Πλάτωνας στην Πολιτεία, “δίνοντας το λόγο” στο Σωκράτη και συνεχίζοντας στο τρίτο μέρος της ψυχής το οποίο είναι συνυφασμένο με την επιθυμία, τις απολαύσεις, αισθήσεις και ηδονές το συσχετίζει με την τάξη των παραγωγών: «… και αυτό μεν με το οποίο λογίζεται θα το πούμε λογιστικό μέρος της ψυχής, ενώ το άλλο, με το οποίο νιώθει έρωτα, την πείνα, τη δίψα, τους άλλους πόθους που λιώνουν την καρδιά, θα το πούμε αλόγιστο και επιθυμητικό, σύντροφο κάποιων χορτασμών και απολαύσεων».[16] Θεωρεί αυτούς τους ανθρώπους έρμαια των παθών και της φιλοχρηματίας τους: «Το ένα μέρος της ψυχής είπαμε ήταν αυτό με το οποίο ο άνθρωπος μαθαίνει, το άλλο αυτό με το οποίο αισθάνεται θυμό, για το τρίτο όμως λόγω της ποικιλίας των μορφών του …. Το έχουμε αποκαλέσει επιθυμητικό λόγω της έντασης που χαρακτηρίζει τις επιθυμίες για φαγητό, για ποτό…. επειδή οι επιθυμίες αυτού του είδους ικανοποιούνται προπάντων με το χρήμα»∙[17] ενώ σε ένα άλλο σημείο συνεχίζοντας λέει: «Γι’ αυτό υποστηρίζουμε ότι καταβάση τρία είναι τα είδη των ανθρώπων: αυτό που αγαπάει τη σοφία, το άλλο που αγαπάει τη δόξα και το τρίτο που αγαπάει το χρήμα».[18] Στόχος του Πλάτωνα είναι η χαλιναγώγηση του επιθυμητικού και δευτερευόντος του θυμοειδούς για να συνυπάρξουν τα τρία μέρη. Το επιθυμητικό δεν πείθεται αλλά χειραγωγείται και η ακρασία η οποία το χαρακτηρίζει μπορεί να διαταράξει τη γνώση που επιδιώκει το λογιστικό. Τέλος, σύμφωνα με τον Πλάτωνα, η έκπτωση της Πολιτείας επέρχεται όταν το θυμοειδές και το επιθυμητικό αναλαμβάνουν κυρίαρχο ρόλο.

3.    Ψυχολογική συσχέτιση πολίτη – κράτους.

Ο Πλάτωνας είναι ίσως ο πρώτος των φιλοσόφων ο οποίος πιστεύει ότι υπάρχει πράγματι ένας συνδετικός δεσμός ανάμεσα στον άνθρωπο και στην κρατική οντότητα κάνοντας μία τέτοια συσχέτιση.[19] Η ιδανική πολιτεία αφορά σε ένα συγκεκριμένο τρόπο οργάνωσης της ζωής των πολιτών, η οποία όμως υπόκειται στη ψυχολογία των ανθρώπων που τη δομούν.[20] Για τον Πλάτωνα οι πολίτες ως άνθρωποι προσομοιάζουν στο κράτος διότι διαθέτουν τρία διαφορετικά μέρη στη ψυχή τους τα οποία διαμορφώνουν τις μεταξύ τους σχέσεις,[21] ενώ οι πολίτες ως ψηφίδες του κράτους και μέλη των τριών τάξεων, διαθέτουν αρετές και τα τρία βασικά χαρακτηριστικά τα οποία τους διαφοροποιούν, δομώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την ιδανική λειτουργία της πολιτείας και αγγίζοντας η κάθε τάξη το απόγειο της αρετής της μέσα από έναν κοινό μονόδρομο προς το ιδεώδες δίκαιο.

      Η τελεολογία του ιδανικού Πλατωνικού πολιτεύματος είναι το ιδεώδες κράτος υπό την έννοια του ιδεώδους δικαίου και όχι η ευδαιμονία μιας κοινωνικής τάξης εις βάρος του συνόλου των υπολοίπων.[22] Ο Σωκράτης, ομιλών πάντοτε μέσα από την Πολιτεία, απαντά ως εξής στις διαμαρτυρίες του Αδείμαντου, όταν ο τελευταίος θεωρεί ότι η κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας των φυλάκων-επίκουρων θα τους αδικήσει αφού δεν θα έχουν καμία σχέση με τον πλούτο:[23] «…ωστόσο εμείς δεν θεμελιώνουμε την πόλη αποβλέποντας σε αυτό, πώς δηλαδή κάποια κοινωνική ομάδα θα είναι ιδιαίτερα ευτυχισμένη, αλλά πώς ολόκληρη η πόλη θα ευτυχεί όσο το δυνατόν περισσότερο».[24]  Το ιδεώδες δίκαιο για να επικρατήσει χρειάζεται κάθε μία από τις τρεις κοινωνικές ομάδες να επιτελέσει με άριστο τρόπο το έργο της και παράλληλα να επιτρέψει στις άλλες δύο να εκτελέσουν ανεμπόδιστα και με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το δικό τους έργο.

4.    Τα πολιτεύματα της Πολιτείας. Η “ελαττωματική” Δημοκρατία.

      Τα πολιτεύματα στα οποία αναφέρεται ο Πλάτωνας είναι τα πολιτεύματα που υπήρχαν στον αρχαίο κόσμο, τα οποία θεωρεί εκφυλιστικά, απόρροια των χαμηλών ηθών καθώς επίσης και εκπιπτόμενα το ένα μετά το άλλο, αρχής γενομένης από την Τιμοκρατία. Με τον όρο αυτόν ο Πλάτων αναφέρεται στο πολίτευμα της Σπάρτης, το οποίο, αν και προσομοιάζει στον αριστοκρατικό πολίτευμα, το θεωρεί ως το πρώτο στάδιο παρακμής και πρώτη βαθμίδα φθοράς της ορθής πολιτείας, καθώς εντός του κυριαρχεί το θυμοειδές ή το επιθυμητικό  επιδεικνύοντας σεβασμό προς τους ισχυρούς, αγάπη για τον πλουτισμό και αδιαφορία για τους ανίσχυρους.[25] Μετά τον εκφυλισμό της Τιμοκρατίας διάδοχη κατάσταση είναι το ολιγαρχικό πολίτευμα κατά το οποίο ο πλουτισμός διακρίνεται ως η σπουδαιότερη “αρετή” εκθρονίζοντας το θυμοειδές και δίνοντας τη θέση του στο επιθυμητικό.[26] Παρακμάζοντας με τη σειρά της και η Ολιγαρχία από τις ίδιες τις αρχές της, εξαιτίας του πλούτου, παραδίδει την πόλη στη Δημοκρατία.[27] Η Δημοκρατία ως ο κυριότερος εκπρόσωπος του επιθυμητικού βουλιάζει μέσα σε μια γενικευμένη ελευθερία, όπου ο καθένας λειτουργεί ενστικτωδώς βάσει των παραγγελμάτων του επιθυμητικού.[28] Κατά τη σταδιακή έκπτωση της Δημοκρατίας οι πολίτες λειτουργούν χωρίς κανόνες και υποταγή στους νόμους φθάνοντας σε μία κατάσταση χαοτική και άναρχη την οποία ο Πλάτων την ονομάζει Ακραία Δημοκρατία.[29] Η τελευταία αλλοίωση μιας πόλης διαδεχόμενη την αδύναμη πλέον Δημοκρατία να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, είναι η μετάβασή της στο δεσποτικό χαρακτήρα μιας τυραννικής προσωπικότητας. Με την ψυχολογική βάση του επιθυμητικού στο έπακρο, ο τύραννος, ακολουθώντας έναν μοναχικό δρόμο, στρατολογεί μισθοφόρους, εισάγει δούλους και ακολουθεί μια φιλοπόλεμη πολιτική καταστέλλοντας κάθε ελευθερία και ξεκαθαρίζοντας κάθε παλιό ή νέο συνεργάτη που τον βοήθησε στην άνοδό του στην εξουσία.[30]

      Η πραγματική ανησυχία για τον Πλάτωνα έγκειται στο ποιο θα είναι το μέλλον μιας απείθαρχης δημοκρατίας σαν την Αθηναϊκή.[31] Ο Πλάτωνας θεωρώντας την επιθυμία ως το σπουδαιότερο μέσο για την εκπλήρωση των “θέλω” δίχως φραγμούς, ταυτίζει το επιθυμητικό με τη Δημοκρατία ως το κυριότερο συστατικό στοιχείο του δημοκρατικού πολιτεύματος. Ο ανθρωπολόγος Sir Ernest Barker στο βιβλίο του “Ο πολιτικός στοχασμός στην αρχαία Ελλάδα, ο Πλάτων και οι καταβολές του” σκιαγραφεί τη Δημοκρατία ως εξής: «Η βάση της δημοκρατίας είναι η επιθυμία σε όλες τις μορφές και φάσεις της με την ελευθερία για όλους και όχι μόνο για έναν και με απόλυτη ισότητα για όλους. Οι περιορισμοί και η πειθαρχία, οι διαβαθμίσεις και οι διαφορές τώρα εξαφανίζονται».[32] Η Δημοκρατία για τον Πλάτωνα είναι η άρνηση της δικαιοσύνης εξαιτίας της απουσίας της παιδείας και των αρχών.[33] Ο Πλάτωνας περιγράφει τον πολίτη του δημοκρατικού πολιτεύματος ως χαμαιλέοντα έτοιμο να μετατρέψει την ασυνέπεια σε συνεπή συνήθεια.[34] Είναι εκείνος που θα ανατραφεί από το θράσος, την αναρχία και τη μεγαλοπρέπεια, εκείνος ο οποίος θα ζει χωρίς τις κοινωνικές διακρίσεις και διαβαθμίσεις.

      Κατά τον Popper ο Πλάτωνας χρησιμοποιεί υβριστική γλώσσα για τη Δημοκρατία, ταυτίζοντας την ελευθερία με την ανομία και την ισότητα εμπρός στους νόμους με την  αταξία.[35] Επίσης, είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι το έργο αυτό γράφτηκε από τον Πλάτωνα μετά την καταδίκη του Σωκράτη από την Αθηναϊκή Δημοκρατία και θα πρέπει ίσως να αναλογιστούμε κατά πόσο ήταν επηρεασμένος από μία τέτοια πολιτική απόφαση. Πολύ χαρακτηριστικά ο Karl Popper αναφέρει στο βιβλίο του “Η ανοιχτή κοινωνία και οι εχθροί της”: « Η πλατωνική περιγραφή της δημοκρατίας είναι μια ζωντανή αλλά έντονα εχθρική και άδικη παρωδία της πολιτικής ζωής της Αθήνας και του δημοκρατικού πιστεύω που είχε διατυπώσει με έναν απαράμιλλο τρόπο ο Περικλής τρία χρόνια περίπου πριν από τη γέννηση του Πλάτωνα».[36]

Επίλογος

      Μέσα από το έργο του “Πολιτεία”, ο Πλάτωνας εκφράζει τους προβληματισμούς και τις σκέψεις του για το ιδανικό κράτος δομικά και λειτουργικά επαρκές, που βασίζεται στον ενάρετο πολίτη, και έχει ως τελικό σκοπό να φτάσει στην υπέρτατη δικαιοσύνη. Ο Πλάτωνας εισάγει μία επιχειρηματολογία βασισμένη στην εμπειρία οδηγώντας μας στο συμπέρασμα ότι η διαφορετικότητα στη ζωή σχετίζεται με τη διαφορετικότητα της ψυχής αλλά ακόμη και ότι ο τριμερής ψυχικός διαχωρισμός αντιστοιχεί στον τριμερή ταξικό διαχωρισμό ενός κράτους.[37] Από τους διαλόγους του Σωκράτη στην Πολιτεία και από την πλατωνική συσχέτιση ανθρώπου-κράτους φαίνεται ότι σε κάθε πολίτευμα αντικατοπτρίζεται και ο ψυχικός κόσμος των πολιτών του.

       Εστιάζοντας στο δημοκρατικό πολίτευμα, η ετυμηγορία της Πολιτείας για τη Δημοκρατία είναι καταδικαστική, παρόλα αυτά όμως δεν είναι μια ετυμηγορία οίκτου.[38] Στο δημοκρατικό πολίτευμα για τον Πλάτωνα δεν κυριαρχεί η έλλογη ιδιοσυγκρασία των πολιτών αλλά αντιθέτως προκρίνεται το ατομικό ηθικό καλό από το συνολικό.[39] Ένα πολίτευμα σαν και αυτό, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν είναι το ιδανικό διότι δεν προκρίνεται η δικαιοσύνη και η ευδαιμονία της πόλης αλλά αντιθέτως εγείρονται πολλά ερωτηματικά για το μέλλον του. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Πολιτεία είναι ένας φιλοσοφικός διάλογος  μιας συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου, μα τόσο επίκαιρος, στον οποίο γίνεται λόγος συν τοις άλλοις και για το δημοκρατικό πολίτευμα όχι για να προκαλέσει φόβο ή μίσος για τη Δημοκρατία αλλά προβληματισμό για το δημοφιλέστερο πολίτευμα που γεννήθηκε στην Αθηναϊκή Δημοκρατία τον 5^ο αιώνα π.Χ.

 

Βιβλιογραφία

 

Πλάτων, Πολιτεία, μτφρ. Ν.Μ. Σκουτερόπουλος, εκδ. Πόλις, Αθήνα, 2002.

 

Συνοδευτικό κείμενο: Η Ελληνική φιλοσοφία από την αρχαιότητα έως τον 20^ο αιώνα, τόμος Α΄, ΕΛΠ 22, εκδ. ΕΑΠ, Πάτρα 2000.

 

Annas Julia, Εισαγωγή στην Πολιτεία του Πλάτωνα, μτφρ. Χρυσούλα Γραμμένου, εκδ. Καλέντη, Αθήνα 2006.

 

Sir Barker Ernest, Ο πολιτικός στοχασμός στην αρχαία Ελλάδα, ο Πλάτων και οι καταβολές του, μτφρ. Κωνσταντίνος Κολιόπουλος, εκδ. Ποιότητα Taylor & Francis Group.

 

Coleman Janet, Ιστορία της πολιτικής σκέψης από την Αρχαία Ελλάδα μέχρι τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, μτφρ. Γιώργος Χριστίδης, εκδ. Κριτική Επιστημονική Βιβλιοθήκη.

 

Πόππερ Καρλ, Η ανοιχτή κοινωνία και οι εχθροί της, τόμος Α΄ Η γοητεία του Πλάτωνα, μτφρ. Ειρήνη Παπαδάκη, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 2003.