"Ιερά Συμμαχία"
«ΙΕΡΑ ΣΥΜΜΑΧΙΑ»
Σαν σήμερα πριν 200 χρόνια συστάθηκε ένας από τους πλέον συντηρητικούς μηχανισμούς αλληλοβοήθειας και συμμαχίας ανάμεσα στην Αυστρία, την Πρωσία και τη Ρωσία, εκείνος της Ιεράς Συμμαχίας. Με πρωτοβουλία του τσάρου Αλέξανδρου υπεγράφη η ομώνυμη συνθήκη στις 26 Σεπτεμβρίου 1815. Λίγα χρόνια αργότερα, έως το 1822, είχαν ενταχθεί η Αγγλία και η Γαλλία, αποτελώντας τη λέσχη των ισχυρών της Ευρώπης. Δημιουργός της υπήρξε ο γνωστός για τα ανθελληνικά του αισθήματα και σφοδρός πολέμιος κάθε φιλελεύθερης διάθεσης Klemens von Metternich, (Μέττερνιχ), υπουργός εξωτερικών της Αυστρίας. Ο χαρακτήρας της Ιεράς Συμμαχίας υπήρξε μυστικιστικός για τους λαούς και τα έθνη, αποκτώντας μυθικές διαστάσεις ως προς την ισχύ της. Σκοπός της σύστασής της υπήρξε η άμεση αντίδραση και ακαριαία αντιμετώπιση κάθε επαναστατικής ή κινηματικής εκτροπής του «Παλαιού Καθεστώτος», εκείνου δηλαδή πριν την περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης του 1789.
Η Γαλλική Επανάσταση ήταν εκείνη η οποία έδωσε το έναυσμα για την αυτοδιάθεση των λαών. Κατοχύρωσε τις ελευθερίες και τα δικαιώματα του πολίτη και τέλος πραγματοποίησε τη μετάβαση της Ευρώπης στη Σύγχρονη Εποχή δημιουργώντας τα πρότυπα της αστικής κοινοβουλευτικής διακυβέρνησης και του τομέα οργάνωσης της δημόσιας διοίκησης, τα οποία επικρατούν έως σήμερα.
Η διάδοχη κατάσταση στην πολιτική και στρατιωτική σκηνή της Γαλλίας τότε, υπήρξε η ναπολεόντειος περίοδος. Υπό την ηγεσία του Ναπολέοντα Βοναπάρτη η Γαλλία αποτελούσε την μοναδική Ευρωπαϊκή υπερδύναμη. Η επεκτατική πολιτική του Ναπολέοντα δημιούργησε αντιγαλλικό μέτωπο και η αυτοκρατορία έμπαινε σε κρίση στις αρχές του 19ου αιώνα. Η βραχύβια αυτοκρατορία συνετρίβη το 1814. Η καθοριστικής σημασίας ήττα της Γαλλίας ένα χρόνο πριν στη Λειψία, στη λεγόμενη «μάχη των εθνών» 16-19 Οκτωβρίου 1813, αντιμέτωπη με το συνασπισμό της Ρωσίας Αυστρίας Πρωσίας και Σουηδίας σηματοδότησε το τέλος των ναπολεόντειων πολέμων και την απαρχή του εθνικισμού για την Ευρώπη και τα Βαλκάνια.
Όπως γίνεται πάντοτε σε τέτοιες περιπτώσεις (π.χ. συνθήκη των Βερσαλλιών – τέλος Παγκοσμίου πολέμου, συνθήκη της Γιάλτας – τέλος Β΄ Παγκοσμίου πολέμου), έτσι και τότε η καθεστηκυία τάξη ανέλαβε την επαναχάραξη των Ευρωπαϊκών συνόρων και τον διαμοιρασμό των λαών. Το Συνέδριο της Βιέννης το οποίο συνήλθε τον Σεπτέμβριου 1814 και διήρκησε ένα χρόνο, με τις νικητήριες δυνάμεις σε ρόλο αποκαταστάτη της κοινωνικής και πολιτικής εξουσίας, απετέλεσε αυτόν το σκοπό. Η Ιερά Συμμαχία η οποία υπήρξε απότοκος μιας τέτοιας συγκυρίας, θα απέτρεπε, επενέβαινε και τέλος θα κατέστελλε οποιαδήποτε παρόμοια αναστάτωση, εθνική, εδαφική διεκδίκηση ή επαναστατική κίνηση στη Ευρώπη.
Η Ελληνική επανάσταση το 1821 έθεσε καθ’ όλη τη δεκαετία του ΄20 υπό σοβαρή δοκιμασία τη συνοχή της Ιεράς Συμμαχίας εξαιτίας της στάσης της Ρωσίας και της αποστροφής της προς την καταστολή των επαναστατικών κινημάτων της Βαλκανικής χερσονήσου. Η Ρωσία η οποία έδειχνε αλληλέγγυα προς τους ομόθρησκους χριστιανικούς λαούς της Βαλκανικής, οι οποίοι βρίσκονταν υπό Οθωμανική κυριαρχία, ενδιαφέρονταν ιδιαίτερα για την έξοδό της στη Μεσόγειο μέσα από μία επερχόμενη διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, την οποία καλλιεργούσε και προσδοκούσε.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Μολδοβλαχία το 1854 οδήγησε στην έναρξη του Κριμαϊκού πολέμου, κατά τον οποίο οι αξιώσεις της Ρωσίας και η επιθετική της πολιτική προς την Πύλη, την βρήκαν αντιμέτωπη με τις πρώην συμμαχικές προς αυτήν χώρες, δηλαδή την Αυστρία, Γαλλία και Αγγλία. Η διπλωματική απομόνωση της Ρωσίας και η στροφή των πρώην συμμάχων της εναντίων της, την οδήγησε στην ήττα. Ο Κριμαϊκός πόλεμος, ο οποίος παρεμπίπτοντος υπήρξε ο πρώτος πόλεμος στην ιστορία που φωτογραφήθηκε, απετέλεσε το ουσιαστικό ρήγμα στις σχέσεις της Ρωσίας με τις άλλες δυνάμεις καθώς επίσης και την οριστική και αμετάκλητη διάλυση της Ιεράς Συμμαχίας των απολυταρχικών δυνάμεων της Ευρώπης.
(Βιβλιογραφία: Γενική Ιστορία της Ευρώπης κατά τον 19ο και 20ο αιώνα, τόμος Β΄, Κώστας Ράπτης, Πάτρα 2000, εκδ. ΕΑΠ.)