ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΜΟΝΑΡΧΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΓΑΛΛΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 11ου ΑΙΩΝΑ, ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ ΤΑ ΓΕΝΙΚΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΕΝΥΣΧΙΣΗΣ ΤΗΣ ΜΟΝΑΡΧΙΑΣ ΕΚΕΙΝΗ ΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟ.
Δύο μοναρχικά κράτη τα οποία αναδύθηκαν από τη πάλαι ποτέ Καρολίγγεια αυτοκρατορία και απαλλάχθηκαν ή διέφυγαν της επιρροής της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, εξαιτίας τής διαμάχης της με την παποσύνη τον 11ο και 12ο αιώνα, τα οποία επικράτησαν και συγκρούστηκαν μεταξύ τους στη Δυτική Ευρώπη κατά τον 12ο και 13ο αιώνα, ήταν η Γαλλία με τη μοναρχική δυναστεία των Καπετιδών και η Αγγλία δυναστεία των Πλανταγενετών. Αυτή η περίοδος για τις δύο μοναρχίες χαρακτηρίστηκε από πολεμικές αναμετρήσεις, εσωτερικές έριδες για τη κάθε μοναρχία, συνεχείς αλλαγές του χάρτη της Δυτικής Ευρώπης, συμμαχίες ή υπονομεύσεις βαρόνων και κόμητων προς το στέμμα, ανάδειξη μεγάλων ή ανίκανων ηγετικών μορφών, έως την οριστική συγκρότησή τους.
Μετά το θάνατο του Καρόλου Β΄ του Φαλακρού, αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας (875-877), υιού του Λουδοβίκου του Ευσεβούς και εγγονού του Καρλομάγνου, το βασίλειο των Δυτικών Φράγκων που θα γίνει αργότερα βασίλειο της Γαλλίας, επέλεξε ως διάδοχο του στέμματος όχι έναν Καρολίδη αλλά τον κόμη του Εντ, ο οποίος είχε διακριθεί το 855 στον αγώνα κατά των Νορμανδών. Επί έναν αιώνα και πλέον, οι διάδοχοί του και οι διάδοχοι του Καρολίδη Καρόλου Β΄ του Φαλακρού, εναλλάσσονταν στο θρόνο έως τα τέλη του 10ου αιώνα. Η Γαλλική δυναστεία των Καπετιδών στη Γαλλία εγκαθιδρύθηκε την 1η Ιουνίου του 987 όταν το στέμμα πέρασε οριστικά στους διαδόχους του κόμητα Εντ, και πιο συγκεκριμένα στον Ούγο Α΄ Καπέτο ο οποίος ανακηρύσσεται βασιλιάς. Το βασίλειο της Γαλλίας υπήρξε αρκετά εύθραυστο. Οι Καπετίδες εξαρτιόταν από τους φεουδάρχες, χωροδεσπότες του πρώην Φραγκικού βασιλείου, τους βαρόνους, τους δούκες, τους κόμητες κ.ά. Όμως τον 11ο αιώνα κατοχύρωσαν τη κληρονομική διαδοχή του στέμματος. Η Γαλλική μοναρχία το 1180 επί βασιλείας του Φιλίππου Β΄ Αύγουστου τριπλασίασε την έκταση του βασιλείου. Ο Φίλιππος Β΄ κυβέρνησε με βάση τον μοναρχικό συγκεντρωτισμό και την αύξηση του ελέγχου των υποτελών του. Στηρίχθηκε και ευνόησε την αστική τάξη, περιόρισε το ρόλο των φεουδαρχών, ενδυνάμωσε τη βασιλική δικαιοσύνη έναντι της χωροδεσποτικής και άσκησε ικανοποιητική φορολογική πολιτική και σωστή δημοσιοοικονομική οργάνωση. Η Γαλλική μοναρχία έως τα τέλη του 13ου αιώνα εξελίχθηκε σε πρώτη δύναμη στην ηπειρωτική Ευρώπη, επιβάλλοντας την εξουσία της στους μεγάλους υποτελείς και ζωντανεύοντας την έννοια του οργανωμένου κράτους.
Στην Αγγλία, η οποία είχε και αυτή σαν στόχο την εξέλιξή της σε μοναρχικό κράτος και την επιβολή τής εξουσίας στους υποτελείς, ο Γουλιέλμος Α΄ ή Γουλιέλμος ο Νόθος, αναφερόμενος και ως Γουλιέλμος ο Κατακτητής, εγκαθίδρυσε ένα συγκεντρωτικό σύστημα εξουσίας το 1066 όταν πέρασε τη Μάγχη με 10.000 στρατιώτες και στέφθηκε βασιλιάς της Αγγλίας. Μετά τον θάνατό του το 1087, υπήρξε μια περίοδος βαθιάς κρίσης για 70 χρόνια περίπου, έως το 1154 όπου ανέβηκε στο θρόνο ο Ερρίκος Β΄ ο Πλανταγενής, ξεκινώντας τον πόλεμο κατά των Καπετιδών της Γαλλίας, με προσαρτήσεις εδαφών των οποίων έως τότε ήταν υποτελής. Φραγμό στον ικανότατο βασιλιά των Άγγλων έθεσε ο βασιλιάς της Γαλλίας Φίλιππος Β΄, ο οποίος μετά το θάνατο το Ερρίκου Β΄, ξεκίνησε μαζί με τον διάδοχο τού Αγγλικού θρόνου, Ριχάρδο Α΄ τον Λεοντόκαρδο, και τον γερμανό αυτοκράτορα Φρειδερίκο Α΄ Βαρβαρόσσα, την Γ΄ σταυροφορία.
Αντιθέτως με τη Γαλλική μοναρχία, στις αρχές του 13ου αιώνα, στην Αγγλία υπήρξε σοβαρή κρίση και αναρχία. Οι κτήσεις στην ηπειρωτική Ευρώπη είχαν χαθεί προς όφελος του Γαλλικού στέμματος. Η επιβολή βαριάς φορολογίας και η άσκηση αυταρχικής εξουσίας ξεσήκωσαν τους αστούς του Λονδίνου το 1215, οι οποίοι μαζί με τον κλήρο και τους ευγενείς επέβαλαν στον βασιλιά Ιωάννη Α΄ τη Μάγκνα Κάρτα, ένα έγγραφο, με το οποίο ο βασιλιάς δεσμεύεται να σέβεται τα προνόμια των βαρόνων, καθώς και ελευθερίες σε εκκλησιαστικά ζητήματα και φορολογικά θέματα. Για πρώτη φορά στην Ευρώπη υπήρχε θεσμοθετημένος έλεγχος του βασιλιά από τους υπηκόους του. Οι αλλαγές αυτές στη πολιτική ζωή οδήγησαν μέχρι την εμφύλια σύρραξη το 1265. Λίγα χρόνια αργότερα επικράτησαν οι μεταρρυθμίσεις. Επί βασιλείας Εδουάρδου Α΄, ενός από τους κορυφαίους βασιλείς, η Αγγλία έζησε μια από τις λαμπρότερες περιόδους της ιστορίας της. Το κοινοβούλιο χωρίστηκε στη βουλή των λόρδων, όπου απαρτίζονταν από βαρόνους και αρχιερείς, και στη βουλή των κοινοτήτων που απαρτίζονταν από εκλεγμένα μέλη της κατώτερης αριστοκρατίας.
Τον 13ο αιώνα τα δύο νέα βασίλεια της Αγγλίας και της Γαλλίας εξελίχθηκαν σε ισχυρές δυνάμεις. Στη Γαλλία επικράτησε η βασιλική εξουσία, σε οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο, επιβάλλοντας μοναρχικό συγκεντρωτισμό και αυστηρό έλεγχο των υπηκόων, ενώ στην Αγγλία η θεσμοθέτηση ελέγχου από την υψηλή αριστοκρατία που αποδέχθηκε ο βασιλιάς, υπήρξε ο πρόδρομος του κοινοβουλευτισμού στην Ευρώπη.
Δραστηριότητα 1 – Κεφάλαιο 4